Mapa gminy z XIX w.

W czasach przedpiastowskich teren obecnej gminy był zamieszkały przez słowiańskie plemię Lędzian, lecz nie było tu większych osad.
W czasach pierwszych Piastów rejon Lubartowa był teren prawie nie zamieszkały. Wówczas teren gminy był jedną wielką puszczą. Był to rejon przygraniczny Polski i Rusi.

Teren obecnej Lubelszczyzny stanowiły wschodnie rubieże dzielnicy sandomierskiej. Osadnictwu nie sprzyjały wojny domowe i wojny z Rusią w XIII wieku. Istniał tylko niewielki gród kasztelański w Lublinie.
W drugiej połowie XIII wieku urzędnik książęcy kasztelan, sprawujący wojskową i sądowniczą funkcje w podległym terenie, tracił swoją władzę. Przyczyniły się do tego rozdawnictwa immunitetów (wyłączenia sądowe) przez słabych książąt na rzecz rycerzy. Dopiero XIV wiek przyniósł warunki sprzyjające osiedlaniu się ludzi w tym terenie.
Po zjednoczeniu Polski na początku XIV wieku wprowadzono nowy urząd był nim starosta. Starosta podobnie jak kasztelan urzędował w Lublinie. Starosta urzędujący w Lublinie (sądził sprawy karne) jemu też podlegał obszar dzisiejszego powiatu lubartowskiego.
Trzeba wspomnieć, że urząd kasztelana istniał nadal ale był nie wiązała się z nim żadna faktyczna władza. W odrodzonym Królestwie Polskim obecny region lubelski był częścią dużego województwa sandomierskiego. Sejmik szlachecki województwa obradował w Opatowie. .
W XV wieku wyodrębniły się sądy ziemskie jako sądy dla stanu szlacheckiego w sprawach cywilnych. Okręgi sądowe nazwano powiatami. Sąd ziemski obradował, dla interesującego nas regionu, w Lublinie. Tak więc okolice Lubartowa były administrowane z Lublina.
W 1474 roku z dużego województwa sandomierskiego zostało wydzielone województwo lubelskie obejmujące zawiślańskie obszary sandomierskiego. Sejmik szlachecki nowego województwa rozpoczął obrady początkowo w Urzędowie a od 1532 roku w Lublinie.
W szlacheckiej Polsce utrwalił się podział na województwa i powiaty. Natomiast najmniejszą jednostką podziału terytorialnego była parafia. Obejmowała ona od jednej do kilkunastu wsi skupionej wokół kościoła katolickiego. Nie był to tylko podział kościelny ale też najmniejszy okręg podatkowy. Stan podziału na województwa, powiaty i parafie utrzymywał się do 1795 roku do upadku Rzeczpospolitej.
Osadnictwo na tym terenie zaczęło się stosunkowo późno. Pobliskie Czemierniki powstały w początkach XIV wieku. Było to pierwsze osiedle w okolicy. Pierwszymi osiedlami ludzkimi w późniejszej gminie była Brzeźnica Bychawska (Brzeźnica Stara) powstała już w połowie XIV wieku oraz Górka (Górka Lubartowskie) nieco później powstała Brzeźnica Książęca (Wola Brzeźnicka lub Brzeźnica Nowa) a w końcu XIV wieku Pałecznica.
W XVI wieku gdy powstawał Lubartów (Lewartów) powstały też wsie Tarło, Niedźwiada i Berechów. Większość wsi obecnej gminy związanych było w XVI wieku z akcją osiedleńczą rodu Firlejów.
W drugiej połowie XVI wieku istniały już główne osady późniejszej gminy Niedźwiada były to: Brzeźnica Bychawska, Brzeźnica Książęca, Niedźwiada, Górka Lubartowska, Pałecznica, Berechów i Tarło.
Jeszcze na początku XV wieku teren obecnej gminy należał do parafii Czemierniki.
Wraz z powstaniem Ostrowa wieś Brzeźnica Bychawska została przydzielona do nowej parafii Ostrów (1442). W drugiej połowie XVI wieku Berejów i Brzeźnica Książęca (Brzeźnica Nowa) należały do parafii Ostrów a pozostałe wsie dzisiejszej gminy związane były z parafią w Lubartowie (Lewartowie).
Druga połowa XVI wieku to złoty okres Lubartowa. Zapewne wsie okoliczne też przeżywały okres prosperity.
administracyjna xvi wRejon Lubartowa został w połowie XVII wieku poważnie zniszczony podczas działań wojennych ze Szwecją, Siedmiogrodem i Kozakami (II wojna północna) Podczas kolejnej wojny północnej (III wojna) okolice Niedźwiady ucierpiały również od przemarszu wojsk. W latach 1702-1709 przemaszerowały tędy wojska polskie, saskie i rosyjskie. Podobne przemarsze miały miejsce w 1714 roku. Takie pochody przynosiły w tamtych czasach duże zniszczenia. Dodatkowo w czasach III wojny północnej wojska królewskie miały leże zimowe w okolicach Lubartowa.
Mimo bliskości ziem ukraińskich według spisów parafialnych we wsiach gminy nie notowano Rusinów. Przeważał żywioł polski.
W 1795 roku tereny obecnej Lubelszczyzny zostały zajęte przez Austrię podczas III zaboru Polski. Tereny Lubelszczyzny i Sandomierskiego stały się Galicją Zachodnią. Kraj został podzielony na cyrkuły. Późniejsza gmina znalazła się w cyrkule lubelskim.
W 1807 roku w wyniku wojen napoleońskich powstało Księstwo Warszawskie. W maju 1809 okolice Lubartowa zostały wyzwolone przez siły Księstwa Warszawskiego. Księstwo Warszawskie administracyjnie podzielone było jak Francja. Utworzono departament lubelskie na czele z prefektem i powiaty na czele z podprefektem.
Wtedy po raz pierwszy powstał powiat lubartowski a w jego skład wszedł obszar późniejszej gminy.
W 1815 roku powiat lubartowski znalazł się w granicach Królestwa Polskiego pod berłem cara. Królestwo Polskie powstało na gruzach Księstwa Warszawskiego. Rosjanie podzielili kraj na województwa. Powstało województwo lubelskie. Dawne departamenty przemianowano na obwody, pozostawiono zaś podział na powiaty.
Powiat lubartowski w obwodzie lubelskim wszedł w skład województwa lubelskiego.
Po powstaniu listopadowym, województwa przemianowano na gubernie a obwody na powiaty, powiaty zaś stały się okręgami. Teren obecnej gminy znalazł się w okręgu lubartowskim w powiecie lubelskim guberni lubelskiej.
Mapa terenu gminy Niedźwiada z 1830 r.W 1844 roku wprowadzono kolejną reformę, utworzono w całym kraju duże gubernie. W tym celu połączono dotychczasowe gubernie w większe gubernie. Gubernia lubelska została połączona z podlaską i powstała jedna duża gubernia lubelska.
W 1864 roku na mocy ukazu carskiego powstała gmina Berejów, obejmując większość obecnych terenów gminy. Gmina składała się z gruntów włościańskich (chłopskich) i dworskich (folwarki). Na gminę w tym czasie składały się gromady (wsie) na czele z sołtysem, którego wybierało zgromadzenie gromadzkie. Organem uchwałodawczym gminy było zebranie gminne, na którym prawo głosu mieli gospodarze posiadające co najmniej 3 morgi gruntu. Zebranie gminne wybierało wójta i ławników (rodzaj zarządu gminy). Wójt miał uprawnienia policyjno-administracyjne i sądownicze. Gmina zarządzała szkolnictwem gminnym. Urzędem gminy kierował pisarz gminny, który często był najważniejszą osobą w gminie z racji umiejętności pisania i czytania. Gmina Berejów została z czasem przemianowana na gminę Tarło.
Wiele wsi obecnej gminy należała do dóbr lubartowskich, które miały burzliwą historię i często zmieniały właścicieli.
W 1867 roku duże gubernie podzielono na mniejsze jednak została gubernia lubelska. Utworzono po raz drugi powiat lubartowski. Taki podział, na gminy, powiaty i gubernie utrzymał się do 1915 roku.
W latach osiemdziesiątych XIX wieku gmina składała się ze wsi: Berejów, Brzeźnica Bychawska, Brzeźnica Książęca, Chlewiska, Górka Lubartowska, Klementynowa, Niedzwiada, Pałecznica, Podpałecznica, Tarło i Zabiela. Mieszkało w gminie 4223 mieszka ńców w tym 99 prawosławnych i 44 Żydów.
W 1901 roku w Lublinie miała miejsce Wystawa Rolniczo-Przemysłowa. Powiat lubartowski reprezentowany był między innymi przez włościanki z wsi Niedźwiada, które prezentowały wykonane przez siebie spódnice (zwane wtedy burkami). Wykonały je między innymi: Katarzyna Budzyńska, Józefa Koszerowa, Rozalia Deskowska, Zofia Mazurowa, Marjanna Ozonowa, Rozalia i Jadwiga Szostakowe, Antonina Kostakowa, Halina Dzieciotorska, Marjanna Trupkowa.
W 1905 roku wybuchła w całym państwie rosyjskim rewolucja. Robotnicy i chłopi wystąpili przeciw władzy. Również w gminie Tarło miały miejsca rozruchy chłopskie stłumione przez władze. Wynikiem ruchu społecznego były zakładane „kółka staszicowskie podejmujące kulturalne i gospodarcze inicjatywy. Kółka takie istniały w Niedźwiadzie i Brzeźnicy Bychawskiej.